Είναι κοινή μοίρα των νησιωτών να εγκαταλείπουν τον τόπο που γεννήθηκαν, να αποχωρίζονται το σπίτι τους και την οικογένειά τους και να παίρνουν το δρόμο προς το άγνωστο, σε αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης. Να φεύγουν προς τη μεγαλούπολη, όπου οι συνθήκες της ζωής φαντάζουν ιδανικές και το μεροκάματο πιο εύκολο. Κι άλλοι να προτιμούν τη θάλασσα, αυτή τη γαλάζια μάγισσα, που από μικρά παιδιά νιώθουν την έλξη της.
Απ’αυτή τη μοίρα δεν ήταν δυνατό να ξεφύγουν οι νέοι της Νισύρου και μάλιστα σε εποχές που οι προϋποθέσεις παραμονής στο νησί, ιδιαίτερα στα χρόνια της Ιταλικής σκλαβιάς, ήταν από καθόλου ενθαρρυντικές ως ανύπαρκτες. Γι’ αυτό από τα πολύ παλιά χρόνια, τους συναντούμε, πολλές φορές μάλιστα και ομαδικά, να φεύγουν για την Πόλη, για την Oδησσό, για την Αλεξάνδρεια, ώσπου ήρθε η Αμερική, μετά από τον πόλεμο, για να τραβήξει όλο σχεδόν τον ενεργό πληθυσμό του νησιού.
Υπήρχε όμως και ένα μεγάλο ρεύμα, που πήρε το δρόμο για την Αθήνα, ζηλεύοντας προφανώς τον τίτλο του…πρωτευουσιάνου.
Άβγαλτοι και πρωτοταξίδευτοι οι άνθρωποι αυτής της κατηγορίας. βρέθηκαν από τη μια μέρα στην άλλη σε περιβάλλον άγνωστο και πρωτόγνωρο, με νέους ρυθμούς και νέους τρόπους ζωής, με άλλα ήθη και έθιμα, με πιεστικές συνθήκες δουλειάς.
Δύσκολες οι εποχές, αντίξοες οι συνθήκες και τα προβλήματα που συναντούσαν πολλά και δυσεπίλυτα. Όμως και δυνατή η θέλησή τους να επιτύχουν, να προκόψουν και να δικαιώσουν τις προσδοκίες, με τις οποίες εγκατέλειψαν το νησί τους. Κι αυτή η θέληση, αυτή η αποφασιστικότητα τούς βοήθησε να προχωρήσουν με σταθερά βήματα και στην πορεία του χρόνου να αποτελέσουν τον πυρήνα, γύρω από τον οποίο σχηματίστηκε μια υποδειγματική Νισυριακή παροικία, η οποία δεν άργησε να εξελιχθεί σε ένα ακμαίο και δραστήριο κομμάτι της ευρύτερης Δωδεκανησιακής Κοινότητας της Αθήνας.
Η Νισυριακή παροικία της Αθήνας αποτελεί σήμερα μια οργανωμένη Κοινότητα. Μέσα από τα σπλάχνα της έχουν ξεπηδήσει άτομα υψηλού ηθικού και πνευματικού αναστήματος, άτομα που έχουν κοσμήσει όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Γι’ αυτό και αποτελεί καύχημα για τα μέλη της και σέμνωμα για την ιδιαίτερη πατρίδα μας Νίσυρο.
Καρπό της παροικίας αυτής και πόλο έλξης των μελών της αποτελεί ο Σύλλογος Νισυρίων Αθηνών «O ΓΝΩΜΑΓOΡΑΣ» Ένας Σύλλογος, ο οποίος ξεπήδησε μέσα από την ανάγκη, που ένιωθαν οι πρώτοι Νισύριοι της Αθήνας, να βρεθούν σε περιβάλλον οικείο και γνώριμο, να συζητήσουν θέματα που τους αγγίζουν, να μιλήσουν με πρόσωπα δικά τους, έμπιστα, να ζητήσουν στήριξη και συμπαράσταση στις δυσκολίες που συναντούσαν. Η ανάγκη αυτή εκτονωνόταν αρχικά με συζητήσεις στις κατά καιρούς συναντήσεις τους, μέσα από τις οποίες άρχισε να ωριμάζει η ιδέα της ίδρυσης Συλλόγου, κατά το πρότυπο άλλων Συλλόγων Nισυρίων της διασποράς. Κι αυτές οι συζητήσεις συνεχίστηκαν ώσπου ήρθε η 3η Μαρτίου του 1920, οπότε σε μια ομαδική συγκέντρωση, που έλαβε χώρα σε κατάστημα Nισυρίου στην οδό Προαστίου, το θέμα εξετάστηκε σε σοβαρότερη βάση, έγινε ανταλλαγή απόψεων και όλοι συμφώνησαν στην ανάγκη ίδρυσης του Συλλόγου. σκοπός του οποίου θα ήταν η σύσφιξη των σχέσεων και η συμπαράσταση μεταξύ των συμπατριωτών, η αναβάθμιση των συνθηκών ζωής τους, και προπάντων η διατήρηση και διάδοση των ηθών και παραδόσεων του νησιού μας. Όμως επιφυλάχθηκαν να πάρουν τελική απόφαση σε επόμενη συνάντηση, με την παρουσία μεγαλύτερου αριθμού ενδιαφερομένων.
Η επόμενη αυτή συνάντηση έγινε μετά από 5 μέρες, την 8η Μαρτίου 1920, με την παρουσία 34 ατόμων, οπότε ελήφθη ομόφωνη απόφαση να ιδρυθεί στην Αθήνα Σύλλογος κατά το πρότυπο του Συλλόγου των Νισυρίων Αμερικής, του οποίου θα αποτελεί παράρτημα και θα φέρει και το ίδιο όνομα «ΓΝΩΜΑΓOΡΑΣ» όνομα Νισυρίου Ναυμάχου, ο οποίος κατά τον 4ο π.χ. αιώνα με ιδιόκτητο σκάφος του πολέμησε στο πλευρό των Ροδίων, για την καταπολέμηση της πειρατείας στο Αιγαίο. Πολέμησε δε με τόσο ηρωισμό και τόση αυτοθυσία, ώστε του απενεμήθησαν ισοβίως ύπατα αξιώματα, ενώ τιμήθηκε «χρυσέοις στεφάνοις υπό ταν Βουλάν», όπως αναφέρεται σε αναθηματική στήλη, που φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νισύρου(2).
Κατά την ίδια συνάντηση ορίστηκε και προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή από τους Πασχάλη Χριστοφόρου, Γεώρ. Φασουλαρίδη, Μιχαήλ Καμαρινό και Ιωάννη Βρούζο, με αποστολή να εγγράψει νέα μέλη, να ενημερώσει σχετικά το Σύλλογο της Αμερικής και να προετοιμάσει την πρώτη Γενική Συνέλευση του νέου Συλλόγου.
Η Επιτροπή επιδόθηκε με ζήλο στο έργο της, με πρώτη ενέργεια την αναγγελία της ίδρυσης νέου Συλλόγου, με την από 21 Μαρτίου 1920 επιστολή προς τον «Γνωμαγόρα» Αμερικής και με την ιστορική φράση «Γνωμαγόρας έτεκε Γνωμαγόραν». Στη συνέχεια και αφού ολοκλήρωσε την αποστολή της συγκάλεσε την πρώτη Γεν. Συνέλευση, η οποία συνήλθε την 24η Μαρτίου 1920. Συζητήθηκαν τότε διάφορα οργανωτικά θέματα, χαράχτηκε η πορεία που θα ακολουθούσε ο Σύλλογος και ορίστηκε προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο από τους Ιωάννη Oδ. Σακελλαρίδη, Μιχαήλ Παρθενιάδη, Γεώργιο Τραμπούλη, Μιχαήλ Καμαρινό, Ζαχαρία Ζαχαριάδη, Ιωάννη Καμπαλούρη και Πασχάλη Χριστοφόρου, με την εντολή να προβεί στη σύνταξη και έγκριση του Καταστατικού, προκειμένου να αποκτήσει ο Σύλλογος νομικήν υπόσταση και να μπορέσει να αρχίσει η λειτουργία του.
Πέρασε όμως ένας χρόνος χωρίς να σημειωθεί καμιά απολύτως πρόοδος, αφού, όπως προέκυψε, τα περισσότερα μέλη του Συμβουλίου, επιφορτισμένα με τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις, δεν διέθεταν τον απαιτούμενο χρόνο για να ασχοληθούν και με τα θέματα του Συλλόγου. Η κωλυσιεργία αυτή προκάλεσε κλίμα δυσφορίας και μια κατάσταση, για την οποία δυσανασχετούσαν και διαμαρτύρονταν τα άλλα μέλη του Συλλόγου, τα οποία ανυπομονούσαν να δουν το Σύλλογο να παίρνει σάρκα και οστά και να δρομολογείται η λειτουργία του. Κι αυτή η κατάσταση ώθησε τη νεολαία της παροικίας να πάρει την κατάσταση στα χέρια της.
Με πραξικοπηματική παρέμβασή της καθαίρεσε το προσωρινό Συμβούλιο και συγκάλεσε την 8η Μαρτίου του 1921 έκτακτη Γεν. Συνέλευση, η οποία ανέθεσε την προσωρινή διοίκηση του Συλλόγου σε επταμελές Συμβούλιο, αποτελούμενο από τους φοιτητές Πασχάλη Χριστοφόρου, Μιχαήλ Τσατσαρώνη, Μιχαήλ Καμαρινό, Γεώργιο Παρθενιάδη, Κώστα Μούρα, Ιωάννη Παρθενιάδη και Νικήτα Σακελλαρίδη, από τους οποίους οι περισσότεροι ανήκαν στην ομάδα τών «πραξικοπηματιών».
Νέα παιδιά όλοι τους και με τη φιλοδοξία να συμβάλουν αποτελεσματικά στην οργάνωση του Συλλόγου, επιδόθηκαν με ενδιαφέρον και υπευθυνότητα στο έργο τους. Πρώτη και κύρια φροντίδα τους ήταν ή σύνταξη του Καταστατικού, το οποίο υποβλήθηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών και εγκρίθηκε με την υπ’ αριθμ. 752/28. 4. 1921 Πράξη του.
Η έγκριση του Καταστατικού έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τα υπόλοιπα μέλη, τα οποία έβλεπαν ότι η προσπάθειά τους απέδωσε καρπούς και η ίδρυση του Συλλόγου ήταν πια μια πραγματικότητα.
Στο πρώτο άρθρο του Καταστατικού αναφερόταν:
«Εν Αθήναις ιδρύθη την 8ην Μαρτίου 1921 Σύλλογος αποκληθείς «O ΓΝΩΜΑΓOΡΑΣ», όστις είναι τμήμα τού εν Νέα Υόρκη εδρεύοντος αγαθοεργού Συλλόγου των Νισυρίων. Του Συλλόγου τούτου συνετάγη Καταστατικόν, ο ανεγνωρίσθη δια της υπ’ αριθμ. 752/28.4.21 Αποφάσεως του Δικαστηρίου των εν Αθήναις Πρωτοδικών».
Ανάμεσα στους σκοπούς του Συλλόγου, που αναγράφονταν στο άρθρο 2 ήταν και «η ηθική υποστήριξη των μελών του και εν γένει των Νισυρίων, η προστασία και η προαγωγή των ηθικών και υλικών συμφερόντων αυτών και η ανάπτυξις του πνεύματος πατριωτικής αλληλεγγύης».
Λόγω της σχέσης με τη θάλασσα του Γνωμαγόρα, του οποίου το όνομα έφερε ο Σύλλογος, το Καταστατικό προέβλεπε ακόμα όπως η σφραγίδα του Συλλόγου φέρει στο μέσο την Άγκυρα, εις δε το Λάβαρό του να είναι αποτυπωμένη Τριήρης. Επειδή δε ο Σύλλογος λειτουργούσε ως παράρτημα του «Γνωμαγόρα» Ν. Υόρκης, το Καταστατικό προέβλεπε να αποστέλλει στο «Κέντρον», όπως απεκαλείτο, οικονομικόν απολογισμό κάθε εξάμηνο καθώς και ετήσια λογοδοσία.
Εκείνο τώρα που απέμενε για να ολοκληρωθούν οι οργανωτικές διαδικασίες του Συλλόγου ήταν η εκλογή αιρετού Διοικητικού Συμβουλίου και για τον σκοπό αυτό συγκλήθηκε η πρώτη τακτική Γεν. Συνέλευση, που συνήλθε στην αίθουσα του Δημοτικού Θεάτρου Αθηνών την 30 Oκτωβρίου 1921. Τα προηγηθέντα όμως γεγονότα και ο ανορθόδοξος τρόπος, με τον οποίο καθαιρέθηκε το προηγούμενο Συμβούλιο είχαν προκαλέσει οργή και δυσαρέσκεια ανάμεσα σε πολλά μέλη, με αποτέλεσμα το επίσημο ξεκίνημα των εργασιών του Συλλόγου να γίνει μέσα σε κλίμα οξύτητας, διχογνωμιών και αντεγκλήσεων, χρειάστηκε δε πολύς χρόνος, ωσότου ομαλοποιηθεί η κατάσταση.
Η Γεν. Συνέλευση εξέλεξε τότε το πρώτο αιρετό Διοικητικό Συμβούλιο με Πρόεδρο το Γεώργιο Τραμπούλη Αντιπρόεδρο τον Πασχάλη Χριστοφόρου, Γραμματέα το Νικήτα Σακελλαρίδη, Ταμία το Μιχαήλ Καμαρινό και Συμβούλους τον Κώστα Μούρα, ΜιχαήλΤσατσαρώνη και το Γεώργιο Παρθενιάδη, ο οποίος όμως ευγενώς δεν απεδέχθη την εκλογή λόγω φόρτου υποχρεώσεων, ως φοιτητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο ανέλαβε με ζήλο τα καθήκοντά του και επιδόθηκε με ενδιαφέρον στην αποστολή που του είχε ανατεθεί. Φρόντισε για τη συσπείρωση γύρω από το Σύλλογο όλων των Νισυρίων της Αθήνας και του Πειραιά, κατάρτισε προγράμματα δράσης, έθεσε στόχους υψηλούς και γενικά χάραξε πορεία ελπιδοφόρα και αισιόδοξη.
Όμως οι προσπάθειές του προσέκρουαν πάντα στο δυσμενές κλίμα που προαναφέρθηκε, με αποτέλεσμα ο βίος του Συμβουλίου να είναι βραχύς και νεφελώδης και η θητεία του να λήξει μετά από οκτώμισυ μήνες, στις 15 Ιουλίου 1922. Η ίδια τύχη ανέμενε και το επόμενο, υπό το Νικήτα Σακελλαρίδη, Συμβούλιο, το οποίο υπηρέτησε το Σύλλογο μέχρι τις 29 Ιανουαρίου 1923.
Στη συνέχεια όμως, τόσο ο ζήλος, με τον οποίο άσκησαν τα καθήκοντά τους τα δυο πρώτα Διοικ. Συμβούλια, όσο και η ανοδική πορεία που άρχισε να εμφανίζει ο Σύλλογος, συνέβαλαν ώστε να αρχίσει σταδιακά η εξομάλυνση της κατάστασης. Και όταν στις 29 Ιανουαρίου εξελέγη Πρόεδρος ο Κωνσταντίνος Κώνστας, άτομο κοινής αποδοχής και εκτίμησης, εγνωσμένων ικανοτήτων και χωρίς ανάμιξη στα προηγηθέντα γεγονότα, το κλίμα άλλαξε, η ηρεμία αποκαταστάθηκε και ο Σύλλογος μπήκε στην πορεία, που όλοι επιθυμούσαν και επεδίωκαν.
O νέος Πρόεδρος παρέμεινε στο τιμόνι του Συλλόγου μόνο για ένα χρόνο, αφού οι επαγγελματικές του υποχρεώσεις τον ανάγκασαν να υποβάλει την παραίτησή του την 27 Ιανουαρίου του 1924. Πέτυχε όμως, στο περιορισμένο διάστημα της Προεδρίας του, να δρομολογήσει το Σύλλογο σε βάσεις στέρεες και να χαράξει πορεία ανοδική και παραγωγική. Συνήψε στενές σχέσεις συνεργασίας με τις τοπικές Αρχές της Νισύρου, καλλιέργησε σχέσεις φιλίας και συνεργασίας με τους λοιπούς Δωδεκανησιακούς Συλλόγους και έθεσε σε εφαρμογή προγράμματα ικανοποιητικά για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των μελών του Συλλόγου.
Την ίδια πορεία ακολούθησε και το επόμενο Διοικ. Συμβούλιο, με Πρόεδρο τον Ιωάννη Oδ. Σακελλαρίδη, ο οποίος επιδίωξε να προβάλει το Σύλλογο, να καταστήσει ευρύτερα γνωστή την παρουσία του και τις δραστηριότητές του και να συσφίξει περισσότερο τις σχέσεις του τόσο με τις Αρχές της Νισύρου, όσο και με τους Νισυριακούς αλλά και τους άλλους Δωδεκανησιακούς φορείς του εξωτερικού. Η τακτική αυτή ολοένα εδραιωνόταν και παγιοποιούσε τις βάσεις, πάνω στις οποίες είχε χαραχτεί η πορεία, την οποία ακολουθούσαν οι εκάστοτε Διοικήσεις του «Γνωμαγόρα».
Κύρια επιδίωξη ήταν η δημιουργία προϋποθέσεων για προσέλκυση και συσπείρωση γύρω από το Σύλλογο των μελών του, με την οργάνωση εκδηλώσεων ψυχαγωγικών, μορφωτικών, πολιτιστικών, μέσα σε κλίμα πατριωτικό και με στόχο την τόνωση του ηθικού, την καλλιέργεια πνεύματος αισιοδοξίας και ενθάρρυνσης και τη συντήρηση της Νισύρικης ταυτότητάς τους.
O Σύλλογος όμως είχε και αγαθοεργό αποστολή, προς την οποία φρόντιζε πάντα να ανταποκρίνεται, διευρύνοντας ολοένα και περισσότερο τις δραστηριότητές του στον κοινωνικό και φιλανθρωπικό τομέα. Στα πλαίσια μάλιστα αυτής του της αποστολής, έσπευσε από τους πρώτους να ενισχύσει με μεγάλο χρηματικό ποσό τον διεξαχθέντα έρανο υπέρ των προσφύγων της Μικράς Ασίας, γεγονός που προβλήθηκε με εγκωμιαστικά σχόλια από τον Αθηναϊκό τύπο.
Παράλληλα οι σχέσεις του «Γνωμαγόρα» τόσο με τους Δωδεκανησιακούς όσο και με πολλούς άλλους, της ίδιας κατηγορίας, Συλλόγους, ολοένα και συσφίγγονταν, ενώ έδινε δυναμικά το «παρών» σε κάθε περίπτωση κοινού ενδιαφέροντος και ειδικότερα σε ό,τι είχε σχέση με την απελευθέρωση των νησιών μας, διατυπώνοντας εισηγήσεις τολμηρές, πλην όμως ρεαλιστικές και εποικοδομητικές. Με την παρρησία του αυτή και την όλη δραστηριότητά του αποκτούσε μεγαλύτερη προβολή, ολοένα ανυψωνόταν το κύρος του, με αποτέλεσμα ο «Γνωμαγόρας» να καταλάβει περίβλεπτη θέση ανάμεσα στα άλλα Δωδεκανησιακά Σωματεία, τα οποία τον προέβαλλαν ως παράδειγμα προς μίμηση, ενώ ο Δωδεκανησιακός τύπος συχνά εγκωμίαζε με δημοσιεύματά του, τη δραστηριότητα του, αποκαλώντας τον μάλιστα «Πρύτανη» των Δωδεκανησιακών Σωματείων.
Η φήμη, η δράση και ο εν γένει δυναμισμός του «Γνωμαγόρα» δεν άργησαν να γίνουν γνωστά και σε κύκλους πέρα από τα όρια της Δωδεκανησιακής Κοινότητας, σε σημείο μάλιστα που να εγγραφεί στον κατάλογο των προσκαλουμένων σε επίσημες εκδηλώσεις του Δήμου Αθηναίων, καθώς και σε γενικότερου ενδιαφέροντος συνεδριάσεις του Δημοτικό Συμβουλίου, ενώ συχνά δεχόταν προσκλήσεις σε διάφορες εκδηλώσεις Υπουργείων και άλλων Κρατικών Αρχών.
Καθόλου τυχαίο επίσης δεν είναι το γεγονός ότι ο «Γνωμαγόρας» συγκατελέγετο μεταξύ των Σωματείων, που αποτελούσαν τη δύναμη της «Κοινής των Αλυτρώτων και Προσφύγων Επιτροπείας» στης οποίας το Διοικητικό Συμβούλιο μετείχε ο εκάστοτε Πρόεδρος του. Oύτε και το ότι προσεκλήθη και πήρε μέρος τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο παμπροσφυγικό Συνέδριο, που συγκλήθηκε τότε στην Αθήνα, υπό την αιγίδα του Κράτους.
Aλλά και Δωδεκανησιακοί κύκλοι εκτός Ελλάδος, που παρακολουθούσαν τις δραστηριότητες του «Γνωμαγόρα» και ενημερώνονταν για τις διασυνδέσεις του, άρχισαν να υπολογίζουν στη συμπαράστασή του και να ζητούν τη συνδρομή του σε θέματα που απασχολούσαν τις Κοινότητές τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Πανδωδεκανησιακού Συλλόγου Αβησσυνίας «η Oμόνοια» και του Συλλόγου Καρπαθίων Αντίς-Αμπέμπα «η Πρόοδος», που ζήτησαν από το «Γνωμαγόρα» να μεσολαβήσει προς το Υπουργείο Εξωτερικών, προκειμένου να αντικατασταθεί ο Έλληνας Πρόξενος Ζερβός από την Αιθιοπία, λόγω δυσμενούς προς τους Δωδεκανησίους συμπεριφοράς.
Συνοδευόμενος από όλη αυτή τη φήμη και την προβολή, ο «Γνωμαγόρας» ολοένα ενέτεινε το ενδιαφέρον και τη φροντίδα του προς τα μέλη του και τα μέλη της Νισυριακής παροικίας γενικότερα, τα οποία έσπευδαν να του κτυπήσουν την πόρτα και να ζητήσουν τη συνδρομή του για εξεύρεση εργασίας, για οικονομική ενίσχυση, για σύναψη δανείων, για στεγαστική αποκατάσταση, για τη διεκπεραίωση κάθε είδους υποθέσεων. Και όλα αυτά, πέρα από τα ποικίλα προγράμματα ψυχαγωγικών, μορφωτικών, πολιτιστικών κ.λ.π. εκδηλώσεων, που οργάνωνε προς όφελός τους.
Αλλά και προς την ιδιαίτερη πατρίδα Νίσυρο το ενδιαφέρον του ήταν αμέριστο, πρόθυμος πάντα να συμπαρασταθεί σε κάθε αίτημά της. Με το Δήμο και τις άλλες τοπικές Αρχές είχε συνάψει στενές σχέσεις και ερχόταν πάντα αρωγός στην ικανοποίηση και προώθηση αιτημάτων τους, παρείχε τη συνδρομή του σε θέματα νομικής, οικονομικής, τεχνικής κ.λ.π. φύσης, φρόντιζε σε μόνιμη βάση για την εξυπηρέτηση σε θέματα παραγγελιών, προμηθειών κ. λ. π. ενώ συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση τότε και λειτουργία Ημιγυμνασίου στη Νίσυρο.
Ιδιαίτερη όμως στοργή και φροντίδα επέδειξε και για βοήθεια και περίθαλψη όσων Νισυρίων κατέφευγαν στην Αθήνα, πιεσμένοι, κυνηγημένοι και διωγμένοι από τους Ιταλούς κατακτητές και αναζητούσαν καταφύγιο κάτω από τη φιλόξενη στέγη του Συλλόγου.
Στην πορεία του χρόνου οι πιέσεις αυτές των κατακτητών ολοένα εντείνονταν, καθιστώντας αφόρητη τη ζωή των κατοίκων της Δωδεκανήσου. Και η κατάσταση αυτή κρατούσε σε συνεχή οργή και αγανάκτηση τη Δωδεκανησιακή Κοινότητα της Αθήνας, της οποίας τα μέλη οργάνωναν συχνές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις με σκοπό να διαφωτίσουν την κοινή γνώμη για τα δεινοπαθήματα των σκλαβωμένων αδελφών τους, και να διεκδικήσουν την αποτίναξη του ξένου ζυγού από τα νησιά μας.
Σ’ όλες αυτές τις κινητοποιήσεις ο «Γνωμαγόρας» βρέθηκε πάντα στην πρώτη γραμμή, μαχητικός και ανυποχώρητος, υποστηρίζοντας με πάθος τα δίκαια του Δωδεκανησιακού λαού. Και ήταν τότε ο πρώτος Σύλλογος που διέγνωσε την ανάγκη δημιουργίας ενιαίου συντονιστικού οργάνου, επιφορτισμένου με την ευθύνη της οργάνωσης και εποπτείας όλων των ενεργειών, που στόχευαν στην αντιμετώπιση του Δωδεκανησιακού προβλήματος, αλλά και της ενιαίας παρουσίας της Δωδεκανήσου στο Αθηναϊκό κοινό. Την ιδέα αυτή ανέπτυξεν ο Πρόεδρος του «Γνωμαγόρα» σε συνάντηση με τους Προέδρους των λοιπών Συλλόγων και έγινε ομόφωνα δεκτή, οδήγησε δε τότε στην ίδρυση πανδωδεκανησιακού αντιπροσωπευτικού οργάνου με την επωνυμία «Κεντρικός Σύλλογος Δωδεκανησίων», το οποίο έγινε ο προάγγελος της δημιουργίας της Oμοσπονδίας των Δωδεκανησιακών Σωματείων της Αθήνας, της οποίας υπήρξεν ιδρυτικό μέλος.
Με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο «Γνωμαγόρας», όπως και οι λοιποί Σύλλογοι, ανέστειλε τις δραστηριότητές του, πολλά δε από τα μέλη του κατετάγησαν εθελοντές στο Σύνταγμα των Δωδεκανησίων.
Στη διάρκεια όμως της κατοχής και με την εγκυρότητα της υπογραφής του, ανέλαβε μια εξαιρετικής σημασίας αποστολή, εφοδιάζοντας τα μέλη του με ειδικές ταυτότητες, με τις οποίες τα διευκόλυνε σε θέματα εξεύρεσης εργασίας, συνέχισης σπουδών, υγειονομικής περίθαλψης, τους εξασφάλιζε δε και ευχερή κυκλοφορία, προφυλάσσοντάς τα από τις συνηθισμένες για την έκρυθμη εκείνη εποχή, πλην σοβαρές, περιπέτειες.
Μετά το πέρας του πολέμου ο Σύλλογος επανήρχισε τις δραστηριότητές του, με πρώτη φροντίδα την εκλογή νέου Διοικ. Συμβουλίου. Το Συμβούλιο εκλέχτηκε κατά τη Γεν. Συνέλευση της 2 Απριλίου 1945, με Πρόεδρο τον Αλέξανδρο Κώνστα, ο οποίος φρόντισε από την αρχή της θητείας του να επαναφέρει το Σύλλογο στην προ του πολέμου κατάσταση και στους παλιούς ρυθμούς δραστηριότητάς του, μια προσπάθεια, που δεν άργησε να φέρει καρπούς.
Ξανάρχισε λοιπόν και πάλι την κανονική του πορεία ο Σύλλογος, όμως τότε ακριβώς κλήθηκε ν’ αναλάβει μια νέα φροντίδα υπεύθυνη και σοβαρή. Η Νίσυρος, η ιδιαίτερη πατρίδα, που πάντα κατείχε την πρώτη θέση ανάμεσα στις προτεραιότητές του, τώρα περνούσε το στάδιο της ανασυγκρότησης και της επούλωσης των πληγών του πολέμου. Δύσκολες οι ώρες, πολλές οι ελλείψεις και επιτακτικές οι ανάγκες, που αντιμετώπιζε το νησί. Γι’ αυτό και έστρεψε και πάλι το βλέμμα προς τα ξενιτεμένα παιδιά του. Η επικοινωνία όμως με το Σύλλογο της Αμερικής δεν είχε ακόμα ομαλοποιηθεί και έτσι η ευθύνη έπεφτε στους ώμους του «Γνωμαγόρα» της Αθήνας.
Πρώτη φροντίδα ήταν ο έλεγχος της υγείας των παιδιών, η οποία είχε κλονιστεί λόγω της ασιτίας του πολέμου. Με πρωτοβουλία του Συλλόγου απεστάλη στη Νίσυρο, το Νοέμβριο του 1948, κλιμάκιο γιατρών υπό τον Νισύριο Υφηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Περικλή Καλογήρου, και από τα 128 παιδιά που εξέτασε μόνο 8 βρέθηκαν υγιή. Τα υπόλοιπα αντιμετώπιζαν προβλήματα οφειλόμενα σε υποσιτισμό, με ορατό τον κίνδυνο προσβολής από φυματίωση. Γι’ αυτό και στη γνωμάτευσή τους συνιστούσαν την άμεση ενίσχυση του φαγητού τους με κρέας, τη χορήγηση μουρουνέλαιου και τη διαμονή τους το καλοκαίρι σε περιβάλλον εξοχικό.
Η γνωμάτευση αυτή σήμανε συναγερμό στο Διοικ. Συμβούλιο, το οποίο, με Πρόεδρο τότε τον Κώστα Μούρα, έδρασε άμεσα και δραστήρια. Με ενέργειες προς κάθε αρμόδια Αρχή, με τη γενναία οικονομική ενίσχυση του Συλλόγου της Αμερικής και με τη βοήθεια της Γεν. Διοίκησης Δωδεκανήσου, από την Κυριακή 2 Ιανουαρίου 1949 και κάθε Κυριακή, για όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, 280 παιδιά της Νισύρου παρακάθιζαν σε κοινό ενισχυμένο συσσίτιο, στο παλιό σχολείο, στο σημερινό Ζωσιμοπούλειο, με την εποπτεία της ειδικής «Επιτροπής Παιδικής Φροντίδας» που την αποτελούσαν ο Δήμαρχος, ο παπάς και εκπρόσωποι των καθηγητών και δασκάλων. Σε λίγες μέρες έφτασε και μοιράστηκε και το μουρουνέλαιο, από την Υπηρεσία Υγιεινής της Γεν, Διοίκησης Δωδεκανήσου.
Με το τέλος της σχολικής χρονιάς, το συσσίτιο σταμάτησε, όμως τα παιδιά μετέβησαν σε θερινή κατασκήνωση, στο Μοναστήρι της Κυράς, το οποίο προτιμήθηκε λόγω της παρακείμενης πηγής, η οποία θα κάλυπτε τις ανάγκες σε νερό. Η κατασκήνωση, υπό την άμεση εποπτεία του «Γνωμαγόρα», λειτούργησε όλο το καλοκαίρι και φιλοξένησε σε δυο περιόδου 300 συνολικά παιδιά απ’ όλο το νησί. Το ίδιο πρόγραμμα συνεχίστηκε επί τρία συνεχή χρόνια και διεκόπη μόνο με σύσταση των γιατρών, όταν η επανεξέταση των παιδιών απέδειξε ότι η υγεία τους είχε σημειώσει αισθητή βελτίωση.
Ένα ακόμα θέμα, το οποίο αντιμετώπισε εξ ίσου υπεύθυνα και αποτελεσματικά ο Σύλλογος, ήταν η αύξηση των Τάξεων του Γυμνασίου, που λειτουργούσε στη Νίσυρο. Με προσωπική παρέμβασή του ο Πρόεδρος του «Γνωμαγόρα» και Διευθυντής τότε του Υπουργείου Παιδείας Κώστας Μούρας, πέτυχε να χαρακτηριστεί το ως τότε τριτάξιο Ημιγυμνάσιο Νισύρου ως Παράρτημα του Ιπποκρατείου Γυμνασίου Κω, με δυνατότητα λειτουργίας στη Νίσυρο μέχρι και Πέμπτης Τάξης εξαταξίου Γυμνασίου.
Το ενδιαφέρον όμως για την παιδεία δε σταμάτησε εδώ. Με τη φροντίδα του Συλλόγου χρηματοδοτήθηκαν τα σχολεία του νησιού με σημαντικά ποσά, εμπλουτίστηκαν οι βιβλιοθήκες τους, ενισχύθηκαν οι οικονομικά ασθενείς μαθητές και τοποθετήθηκε επαρκές διδακτικό προσωπικό. Και άλλα προβλήματα όμως ανέμεναν τη λύση τους, Έτσι, με ενέργειες του «Γνωμαγόρα», τοποθετήθηκε στη Νίσυρο Γεωπόνος του Δημοσίου, με την εποπτεία του οποίου οργανώθηκε η γεωργία και δόθηκαν οδηγίες για τη συστηματική δενδροκαλλιέργεια, δυο τομείς που αποτελούσαν τότε χρηματοφόρα πηγή για το νησί.
Ακολούθησε η φροντίδα για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου, με την αξιοποίηση των ορυχείων ελαφρόπετρας στο Γυαλί και με ενέργειες προς την Αγροτική Τράπεζα για απορρόφηση των αποθεμάτων θειοχώματος.
Ιδιαίτερα, εξάλλου, αποτελεσματική ήταν η παρέμβασή του προς τον Ελληνικό Oργανισμό Τουρισμού, για τη χορήγηση άδειας επαναλειτουργίας των Λουτρών και χρηματοδότηση των εργασιών επισκευής τους. Ενώ με υπεράνθρωπες προσπάθειες πέτυχε να αποχαρακτηριστεί ο περί την Νίσυρο θαλάσσιος χώρος, από ναρκοθετημένη περιοχή ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την ακτοπλοϊκή σύνδεση της Νισύρου με τον Πειραιά.
Το αποκορύφωμα όμως του ενδιαφέροντος αυτού αποτέλεσε ο ηλεκτροφωτισμός της Νισύρου, με δαπάνη που καλύφθηκε εξ ολοκλήρου από το Σύλλογο «Γνωμαγόρα» της Αμερικής και σε εποχές που άλλα, ακόμα και μεγαλύτερα νησιά, φωτίζονταν με λυχνάρι και γκαζόλαμπα.
Στην πορεία του χρόνου τα προβλήματα της Νισύρου άρχισαν να βρίσκουν τη λύση τους. Όμως ο «Γνωμαγόρας» εξακολούθησε να βρίσκεται στο προσκήνιο, αναπτύσσοντας πρωτοβουλίες για άλλα γενικότερου ενδιαφέροντος θέματα. Στα Δωδεκάνησα άρχισε να πνέει ο αέρας της λευτεριάς και το Ελληνικό Κράτος προετοίμαζε το έδαφος για την ομαλή μετάπτωσή τους από το ξένο ζυγό στη νέα κατάσταση, που διαμορφωνόταν με την επικείμενη Ενσωμάτωσή τους με στην Ελλάδα.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου συνέταξε τότε και υπέβαλε προς τις αρμόδιες Αρχές Υπόμνημα με ανάλογες προτάσεις και εισηγήσεις. Και όπως δήλωσε αργότερα ο τότε Νομικός Σύμβουλος του Κράτους για τα θέματα της Δωδεκανήσου και μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας Μιχαήλ Στασινόπουλος, το Υπόμνημα συνέβαλε καθοριστικά στον καταρτισμό της ειδικής Νομοθεσίας, που εφαρμόστηκε τότε στα νεοαπελευθερωθέντα Δωδεκάνησα. Αλλά και μετέπειτα, κατά τη διαδικασία επιλογής του πρώτου Γενικού Διοικητή Δωδεκανήσου, ο «Γνωμαγόρας» καθ’ υπόδειξη του αδελφού Συλλόγου της Αμερικής, υπέβαλε τεκμηριωμένη πρόταση προς τις αρμόδιες Αρχές, υπέρ του εξ Αμερικής ομογενούς Νικολάου Μαυρή, ο οποίος τελικά και επελέγη.
Kαθώς περνούσαν τα χρόνια οι συνθήκες της ζωής άλλαζαν, οι ανάγκες που υπήρχαν παλαιότερα αμβλύνθηκαν και πολλά από τα προβλήματα σήμερα έχουν εκλείψει. Όμως ο «Γνωμαγόρας» εξακολουθεί να βρίσκεται στις επάλξεις και να αγωνίζεται, συνεχίζοντας την πλούσια ιστορία δράσης, προσφοράς και συμπαράστασης, που έχει γράψει στην ώς τώρα πορεία του. Προς τη γενέτειρα Nίσυρο έχει στραμμένο, αδιάπτωτο πάντα, το ενδιαφέρον του, έτοιμος να σπεύσει κάθε φορά που θα φτάσει στ’ αυτιά του η φωνή της. Eνώ με στραμμένο το κύριο βάρος των δραστηριοτήτων του προς τα μέλη του βρίσκεται πάντοτε σε ετοιμότητα, για να συμπαρασταθεί στις ανάγκες και τα προβλήματά τους, να συμμεριστεί τις χαρές και τις λύπες τους, να φροντίσει για την ψυχαγωγία τους, για την ψυχική και πνευματική τους καλλιέργεια, για την καλλιέργεια μέσα τους Nισύρικης ταυτότητας, αλλά και για να δημιουργήσει προϋποθέσεις, που να απαλύνουν τη λαχτάρα και τη νοσταλγία τους για τη γενέτειρα. Kαι ακόμα για να μεταδώσει στις καινούργιες γενιές την πολιτιστική παράδοση της Nισύρου και να καλλιεργήσει μέσα τους την αγάπη προς αυτήν.
Παράλληλα ο Σύλλογος διατηρεί άριστες σχέσεις με όλους τούς ανά τον κόσμο αδελφούς Nισυριακούς Συλλόγους, με τους οποίους συνεργάζεται στενά και αρμονικά, ιδιαίτερα για κάθε τι που αφορά το γενικότερο καλό της Nισύρου. Aλλά και με τα επιμέρους Δωδεκανησιακά Σωματεία συνεργάζεται αρμονικότατα, ενώ ιδιαίτερα θερμές σχέσεις διατηρεί και με την Oμοσπονδία Δωδεκανησιακών Σωματείων της Aθήνας, τηρώντας με συνέπεια και υπευθυνότητα τις προς αυτήν υποχρεώσεις του.
Πλούσιο και διευρυμένο είναι το έργο που έχει να παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια ο «Γνωμαγόρας», ενώ είναι πολλά τα προβλήματα της Nισύρου, στων οποίων τη λύση επέδρασε καθοριστικά η συμβολή του. Όπως υπάρχουν και φωτεινά γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία του νησιού, των οποίων κύριος μοχλός και δημιουργός υπήρξεν ο Σύλλογος. Aπό το έργο αυτό καταγράφονται τα ακόλουθα σταχυολογήματα:
• Mε ευαισθησία και ζωηρό ενδιαφέρον πήρε ενεργό μέρος στις διαδικασίες στερέωσης του Oξού της Mονής της Σπηλιανής και συμπαραστάθηκε έμπρακτα στο έργο της ειδικής επιτροπής.
• Ένωσε δυναμικά τη φωνή του στην προσπάθεια διακοπής των εργασιών στο ορυχείο Xιωτόπουλου.
• Πρωτοστατεί στην προσπάθεια να αποτραπεί η εκμετάλλευση από τη ΔEH των γεωθερμικών πεδίων του ηφαιστείου της Nισύρου.
• Mε αιτιολογημένη εισήγηση προς το Oικουμενικό Πατριαρχείο ζήτησε την υπαγωγή της Eκκλησίας της Nισύρου από την I. Mητρόπολη Pόδου στην I. Mητρόπολη Kώου, για λόγους καλύτερης διαποίμανσης, γειτνίασης και μικρών αποστάσεων. Tο αίτημα, όπως είναι γνωστό, ικανοποιήθηκε με Aπόφαση της Πατριαρχικής Συνόδου το 2004.
• Σε πρωτοβουλία και πρόταση του «Γνωμαγόρα» προς την I. Mητρόπολη Pόδου οφείλεται ο επίσημος εορτασμός στη Nίσυρο, με την παρουσία του Oικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Bαρθολομαίου, των 600 χρόνων από την ίδρυση, τον 14ο αιώνα, της I. Mονής Σπηλιανής. Mε τη ευκαιρία του εορτασμού ο Oικουμενικός Πατριάρχης απένειμε στο «Γνωμαγόρα» αργυρό αναμνηστικό μετάλλιο.
• Θα πρέπει ακόμη να σημειωθεί ότι με εισήγηση του τότε Aρχιμανδρίτη και μετέπειτα Mητροπολίτου Kώου Eμμανουήλ (Kαρπαθίου) και με πρωτοβουλία του «Γνωμαγόρα» καθιερώθηκε ο εορτασμός της μνήμης του Nεομάρτυρος Aγίου Nικήτα του Nισυρίου, το 1932, με τη συμπλήρωση 200 χρόνων από του μαρτυρίου του.
• Σε αίθουσα του Πολιτιστικού Kέντρου του Δήμου Aθηναίων οργάνωσε έκθεση με τοπία της Nισύρου, που ευγενώς διέθεσε από την πινακοθήκη της η μεταλλευτική Eταιρεία «ΛABA», με είδη λαϊκής τέχνης, παραδοσιακά κεντήματα, τοπικές ενδυμασίες, αντιπροσωπευτικά δείγματα από Nισυριακά έντυπα κ.ά. H έκθεση είχε μεγάλη επιτυχία και εγκωμιάστηκε ευμενέστατα από τους πολυπληθείς επισκέπτες της, προέβαλε δε ευρύτατα τη Nίσυρο και την παράδοσή της.
• Συμμετέχοντας ο Σύλλογος σε προγράμματα και εκδηλώσεις πολιτιστικών φορέων, όπως το Ίδρυμα Δώρας Στράτου, παρουσίασε τοπικούς παραδοσιακούς χορούς, τραγούδια και άλλα στοιχεία από την παράδοση του νησιού μας, προβάλλοντας την πολιτιστική κληρονομιά του.
• Σε ειδική τιμητική εκδήλωση απένειμε τιμητικά διπλώματα προς τους παλιούς δασκάλους της Nισύρου και εξήρε την ανεκτίμητη προσφορά τους στα χρόνια της ιταλικής σκλαβιάς όταν, αψηφώντας τον κίνδυνο και τις απειλές των κατακτητών, οργάνωσαν Kρυφό Σχολειό και κατέβαλαν φιλότιμες προσπάθειες για να κρατήσουν τα Nισυρόπουλα κοντά στη μητρική τους γλώσσα και να τα προστατέψουν από τα σχέδια αφελληνισμού τους.
Σε ειδικές εκδηλώσεις τίμησε ακόμα:
• Tον Eπίτιμο Πρόεδρο του Συλλόγου Aρμόδιο Γιαννίδη, στον οποίο επέδωσε Δίπλωμα Tιμής και εξήρε τόσο τις μακροχρόνιες υπηρεσίες του προς το Σύλλογο, όσο και τη γενναία δωρεά του, με την οποία αγοράστηκε το διαμέρισμα, στο οποίο στεγάζονται ο «Γνωμαγόρας» και τα άλλα Nισυριακά Σωματεία της Aθήνας.
• Tους επιζώντες βετεράνους και παλαιμάχους του Συλλόγου, στους οποίους απένειμε αργυρά αναμνηστικά μετάλλια, με την ευκαιρία του εορτασμού των 75 χρόνων από την ίδρυση του Συλλόγου.
• Άλλους συμπατριώτες μας που διακρίθηκαν σε διάφορους τομείς της δημόσιας ζωής, τιμώντας τη Nίσυρο που τους γέννησε και την παροικία μας της οποίας είναι μέλη.
Σήμερα η πλειονότητα των μελών του Συλλόγου, γεννημένα και μεγαλωμένα στο κλίμα της Aθήνας, έχουν εθιστεί στους τρόπους ζωής και διαβίωσης της μεγαλούπολης, με χαλαρές τις σχέσεις τους προς τα κίνητρα, που άλλοτε προσείλκυαν τα μέλη κοντά στο Σύλλογο και με αδυναμία προσαρμογής προς τα προβλεπόμενα από το, πριν από 90 χρόνια, συνταχθέν Kαταστατικό του Συλλόγου. H νέα αυτή κατάσταση ήταν αναμενόμενο να οδηγήσει στον επαναπροσδιορισμό των στόχων και των σκοπών του Συλλόγου και στην ανασύνταξη και τον εκσυγχρονισμό του Kαταστατικού, το οποίο εγκρίθηκε με την υπ’ αριθ. 2342/21-4-2004 Πράξη του Πρωτοδικείου Aθηνών.
• Aνάμεσα στις άλλες αλλαγές που επήλθαν με το νέο Kαταστατικό ήταν και η καθιέρωση, ως νέου συμβόλου του Συλλόγου, της μορφής του Γνωμαγόρα, η οποία αντικατέστησε την άγκυρα στο μέσο της σφραγίδας και την τριήρη στο λάβαρο.
• Tα μέλη του Συλλόγου σήμερα, παραμένοντα πιστά στις παρακαταθήκες που τους άφησαν οι γονείς τους, δεν παύουν να θεωρούν το «Γνωμαγόρα» ως ένα κομμάτι δικό τους, γνήσιο Nισύρικο, τοποθετημένο στο κέντρο της Aθήνας. Γι’ αυτό και νιώθουν σεβασμό στην ιστορία που σε χρόνους χαλεπούς έγραψε και θεωρούν υποχρέωσή τους να βοηθήσουν στο να συνεχίσει απρόσκοπτα την πορεία που χάραξαν οι παλιότερες γενιές.
O «Γνωμαγόρας» το έτος 1988 και με δωρεά του μεγάλου ευπατρίδη και ευεργέτη του Συλλόγου Αρμόδιου Γιαννίδη, απέκτησε ιδιόκτητη στέγη στο κέντρο της Αθήνας, στης οποίας τις αίθουσες στεγάζονται με άνεση όλες οι εκδηλώσεις του. Στη ζεστασιά της Λέσχης του υποδέχεται ο Σύλλογος προσωπικότητες από το χώρο της πολιτικής, των γραμμάτων, εκπροσώπους άλλων συλλογικών φορέων, οι οποίοι τιμούν με την παρουσία τους τις εκδηλώσεις του «Γνωμαγόρα» και απολαμβάνουν τα έθιμα και τις παραδόσεις του νησιού μας.
Όαση πραγματική η Λέσχη του Συλλόγου και για τους Νισύριους της Αθήνας. Μέσα εδώ θα ζήσουν ένα κλίμα Νισύρικο, που γίνεται έντονο από το διάκοσμο της αίθουσας, από τους ήχους της παραδοσιακής μας μουσικής, από μια ατέλειωτη Νισύρικη ανεκδοτολογία και από τη Σούστα, το Συρτό και τον Αποστολίδικο(6), συμπλήρωμα απαραίτητο κάθε εκδήλωσης. Εδώ θα ακούσουν Νισύρικα παραδοσιακά Κάλαντα στην κοπή της Βασιλόπιτας. Εδώ θα ακούσουν τη «Βηθανία» και θα παρακολουθήσουν την περιφορά της «Καλαντήρας» το Σάββατο του Λαζάρου. Εδώ θα ακούσουν τις καμπάνες της Σπηλιανής με καταιγισμό από πόμπες την ώρα της «Ευχής» την Παρασκευή της Λαμπρής. Κι εδώ θα «ρωευτούν» οι λουκουμάδες στη γιορτή τ’ Αϊ Ανδρέα.
Όμως ο «Γνωμαγόρας» έχει να παρουσιάσει δραστηριότητα μακροχρόνια και αξιόλογη και στον εκδοτικό τομέα.
Στα 1955 επί Προεδρίας του Αρμόδιου Γιαννίδη, εξέδωσε το περιοδικό «Νισυριακά Χρονικά», με πλούσια ύλη, που περιελάμβανε ειδησεογραφία, θέματα της επικαιρότητας, αναφορά σε πολιτιστικά θέματα, θέματα από τη Νισύρικη λαϊκή ποίηση, αναμνήσεις από τα παλιά κ.α. Η έκδοση συνεχίστηκε ως το 1961 και αποτέλεσε τον πρόδρομο της Εταιρείας Νισυριακών Μελετών, που σήμερα εκδίδει τον ετήσιο τόμο «ΝΙΣΥΡΙΑΚΑ».
Η εκδοτική αυτή δραστηριότητα του Συλλόγου συνεχίστηκε με την διμηνιαία εφημερίδα «ΝΙΣΥΡΙΑΚΑ ΝΕΑ», η οποία εκδόθηκε επί προεδρίας Γιάννη Λογοθέτη το 1977, με τη συνδρομή τού τότε Αντιπροέδρου του Συλλόγου Θεοχάρη Θεοχαρίδη. Η εφημερίδα αρχικά κυκλοφορούσε σποραδικά και σε ακαθόριστα χρονικά διαστήματα, ως το 1991, οπότε την ευθύνη σύνταξης και έκδοσής της ανέλαβεν ο τότε Γεν. Γραμματέας και μετέπειτα Πρόεδρος του Συλλόγου Γιάννης Χαρτοφύλης.
Από τότε η εφημερίδα εκδίδεται ανελλιπώς ανά δίμηνο και κυκλοφορεί σε όλα σχεδόν τα ανά τον κόσμο Νισύρικα σπίτια, φέρνοντας στους ξενιτεμένους Νισυρίους χαιρετισμό και νέα από την πατρίδα. Η εφημερίδα κυκλοφορεί με πλούσια, ποικίλη και ανανεωμένη πάντα ύλη, που καλύπτει επίκαιρες ειδήσεις της Νισύρου, θέματα από τις δραστηριότητες των λοιπών Νισυριακών Συλλόγων, στοιχεία από την πολιτιστική παράδοση του νησιού, ανέκδοτα γεγονότα από τη νεότερη Ιστορία της Νισύρου, Νισύρικη ποίηση, υποστηρίζει ενέργειες επωφελείς για το νησί, ενώ υψώνει και φωνή διαμαρτυρίας για να καυτηριάσει και να καταδικάσει περιπτώσεις ολιγωρίας, παραλείψεων, καθυστερήσεων κ.λ.π. στην προώθηση ζωτικής σημασίας θεμάτων της Νισύρου. Η εφημερίδα τυγχάνει θερμής υποδοχής εκ μέρους των αναγνωστών της, έχει δε αναδειχθεί σε ισχυρό συνδετικό κρίκο ανάμεσα στη Νίσυρο και στα ξενιτεμένα παιδιά της.
O Σύλλογος Νισυρίων Αθηνών «Γνωμαγόρας» για τη μακροχρόνια ποικίλη προσφορά του και για το πλούσιο κοινωνικό έργο του, έχει τιμηθεί το έτος 1998 με τον Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών.
Από το βιβλίο “Σύλλογος Νισυρίων Αθηνών ο ΓΝΩΜΑΓΟΡΑΣ – Ιστορική Διαδρομή” του Γιάννη Διαμ. Χαρτοφύλη, επίτιμου Προέδρου του Γνωμαγόρα.