100 Χρόνια Προσφοράς

Παρά τις αρχικές δυσκολίες στην προσπάθεια εξεύρεσης βηματισμού και ισορροπίας, όλες οι διοικήσεις επιδίωξαν να προβάλουν το Σύλλογο, να καταστήσουν ευρύτερα γνωστή την παρουσία του και τις δραστηριότητές του και να συσφίξουν περισσότερο τις σχέσεις του τόσο με τις Αρχές της Νισύρου, όσο και με τους Νισυριακούς αλλά και τους άλλους Δωδεκανησιακούς φορείς του εξωτερικού. Η τακτική αυτή ολοένα εδραιωνόταν και παγιοποιούσε τις βάσεις, πάνω στις οποίες είχε χαραχτεί η πορεία, την οποία ακολουθούσαν οι εκάστοτε Διοικήσεις του «Γνωμαγόρα».
Κύρια επιδίωξη ήταν η δημιουργία προϋποθέσεων για προσέλκυση και συσπείρωση γύρω από το Σύλλογο των μελών του, με την οργάνωση εκδηλώσεων ψυχαγωγικών, μορφωτικών, πολιτιστικών, μέσα σε κλίμα πατριωτικό και με στόχο την τόνωση του ηθικού, την καλλιέργεια πνεύματος αισιοδοξίας και ενθάρρυνσης και τη συντήρηση της Νισύρικης ταυτότητάς τους.
O Σύλλογος όμως είχε και αγαθοεργό αποστολή, προς την οποία φρόντιζε πάντα να ανταποκρίνεται, διευρύνοντας ολοένα και περισσότερο τις δραστηριότητές του στον κοινωνικό και φιλανθρωπικό τομέα. Στα πλαίσια μάλιστα αυτής του της αποστολής, έσπευσε από τους πρώτους να ενισχύσει με μεγάλο χρηματικό ποσό τον διεξαχθέντα έρανο υπέρ των προσφύγων της Μικράς Ασίας, γεγονός που προβλήθηκε με εγκωμιαστικά σχόλια από τον Αθηναϊκό τύπο.
Παράλληλα οι σχέσεις του «Γνωμαγόρα» τόσο με τους Δωδεκανησιακούς όσο και με πολλούς άλλους, της ίδιας κατηγορίας, Συλλόγους, ολοένα και συσφίγγονταν, ενώ έδινε δυναμικά το «παρών» σε κάθε περίπτωση κοινού ενδιαφέροντος και ειδικότερα σε ό,τι είχε σχέση με την απελευθέρωση των νησιών μας, διατυπώνοντας εισηγήσεις τολμηρές, πλην όμως ρεαλιστικές και εποικοδομητικές. Με την παρρησία του αυτή και την όλη δραστηριότητά του αποκτούσε μεγαλύτερη προβολή, ολοένα ανυψωνόταν το κύρος του, με αποτέλεσμα ο «Γνωμαγόρας» να καταλάβει περίβλεπτη θέση ανάμεσα στα άλλα Δωδεκανησιακά Σωματεία, τα οποία τον προέβαλλαν ως παράδειγμα προς μίμηση, ενώ ο Δωδεκανησιακός τύπος συχνά εγκωμίαζε με δημοσιεύματά του, τη δραστηριότητα του, αποκαλώντας τον μάλιστα «Πρύτανη» των Δωδεκανησιακών Σωματείων.

Η φήμη, η δράση και ο εν γένει δυναμισμός του «Γνωμαγόρα» δεν άργησαν να γίνουν γνωστά και σε κύκλους πέρα από τα όρια της Δωδεκανησιακής Κοινότητας, σε σημείο μάλιστα που να εγγραφεί στον κατάλογο των προσκαλουμένων σε επίσημες εκδηλώσεις του Δήμου Αθηναίων, καθώς και σε γενικότερου ενδιαφέροντος συνεδριάσεις του Δημοτικό Συμβουλίου, ενώ συχνά δεχόταν προσκλήσεις σε διάφορες εκδηλώσεις Υπουργείων και άλλων Κρατικών Αρχών.
Καθόλου τυχαίο επίσης δεν είναι το γεγονός ότι ο «Γνωμαγόρας» συγκατελέγετο μεταξύ των Σωματείων, που αποτελούσαν τη δύναμη της «Κοινής των Αλυτρώτων και Προσφύγων Επιτροπείας» στης οποίας το Διοικητικό Συμβούλιο μετείχε ο εκάστοτε Πρόεδρος του. Oύτε και το ότι προσεκλήθη και πήρε μέρος τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο παμπροσφυγικό Συνέδριο, που συγκλήθηκε τότε στην Αθήνα, υπό την αιγίδα του Κράτους.
Aλλά και Δωδεκανησιακοί κύκλοι εκτός Ελλάδος, που παρακολουθούσαν τις δραστηριότητες του «Γνωμαγόρα» και ενημερώνονταν για τις διασυνδέσεις του, άρχισαν να υπολογίζουν στη συμπαράστασή του και να ζητούν τη συνδρομή του σε θέματα που απασχολούσαν τις Κοινότητές τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Πανδωδεκανησιακού Συλλόγου Αβησσυνίας «η Oμόνοια» και του Συλλόγου Καρπαθίων Αντίς-Αμπέμπα «η Πρόοδος», που ζήτησαν από το «Γνωμαγόρα» να μεσολαβήσει προς το Υπουργείο Εξωτερικών, προκειμένου να αντικατασταθεί ο Έλληνας Πρόξενος Ζερβός από την Αιθιοπία, λόγω δυσμενούς προς τους Δωδεκανησίους συμπεριφοράς.
Συνοδευόμενος από όλη αυτή τη φήμη και την προβολή, ο «Γνωμαγόρας» ολοένα ενέτεινε το ενδιαφέρον και τη φροντίδα του προς τα μέλη του και τα μέλη της Νισυριακής παροικίας γενικότερα, τα οποία έσπευδαν να του κτυπήσουν την πόρτα και να ζητήσουν τη συνδρομή του για εξεύρεση εργασίας, για οικονομική ενίσχυση, για σύναψη δανείων, για στεγαστική αποκατάσταση, για τη διεκπεραίωση κάθε είδους υποθέσεων. Και όλα αυτά, πέρα από τα ποικίλα προγράμματα ψυχαγωγικών, μορφωτικών, πολιτιστικών κ.λ.π. εκδηλώσεων, που οργάνωνε προς όφελός τους.
Αλλά και προς την ιδιαίτερη πατρίδα Νίσυρο το ενδιαφέρον του ήταν αμέριστο, πρόθυμος πάντα να συμπαρασταθεί σε κάθε αίτημά της. Με το Δήμο και τις άλλες τοπικές Αρχές είχε συνάψει στενές σχέσεις και ερχόταν πάντα αρωγός στην ικανοποίηση και προώθηση αιτημάτων τους, παρείχε τη συνδρομή του σε θέματα νομικής, οικονομικής, τεχνικής κ.λ.π. φύσης, φρόντιζε σε μόνιμη βάση για την εξυπηρέτηση σε θέματα παραγγελιών, προμηθειών κ. λ. π. ενώ συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση τότε και λειτουργία Ημιγυμνασίου στη Νίσυρο.
Ιδιαίτερη όμως στοργή και φροντίδα επέδειξε και για βοήθεια και περίθαλψη όσων Νισυρίων κατέφευγαν στην Αθήνα, πιεσμένοι, κυνηγημένοι και διωγμένοι από τους Ιταλούς κατακτητές και αναζητούσαν καταφύγιο κάτω από τη φιλόξενη στέγη του Συλλόγου.
Στην πορεία του χρόνου οι πιέσεις αυτές των κατακτητών ολοένα εντείνονταν, καθιστώντας αφόρητη τη ζωή των κατοίκων της Δωδεκανήσου. Και η κατάσταση αυτή κρατούσε σε συνεχή οργή και αγανάκτηση τη Δωδεκανησιακή Κοινότητα της Αθήνας, της οποίας τα μέλη οργάνωναν συχνές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις με σκοπό να διαφωτίσουν την κοινή γνώμη για τα δεινοπαθήματα των σκλαβωμένων αδελφών τους, και να διεκδικήσουν την αποτίναξη του ξένου ζυγού από τα νησιά μας.
Σ’ όλες αυτές τις κινητοποιήσεις ο «Γνωμαγόρας» βρέθηκε πάντα στην πρώτη γραμμή, μαχητικός και ανυποχώρητος, υποστηρίζοντας με πάθος τα δίκαια του Δωδεκανησιακού λαού. Και ήταν τότε ο πρώτος Σύλλογος που διέγνωσε την ανάγκη δημιουργίας ενιαίου συντονιστικού οργάνου, επιφορτισμένου με την ευθύνη της οργάνωσης και εποπτείας όλων των ενεργειών, που στόχευαν στην αντιμετώπιση του Δωδεκανησιακού προβλήματος, αλλά και της ενιαίας παρουσίας της Δωδεκανήσου στο Αθηναϊκό κοινό. Την ιδέα αυτή ανέπτυξεν ο Πρόεδρος του «Γνωμαγόρα» σε συνάντηση με τους Προέδρους των λοιπών Συλλόγων και έγινε ομόφωνα δεκτή, οδήγησε δε τότε στην ίδρυση πανδωδεκανησιακού αντιπροσωπευτικού οργάνου με την επωνυμία «Κεντρικός Σύλλογος Δωδεκανησίων», το οποίο έγινε ο προάγγελος της δημιουργίας της Oμοσπονδίας των Δωδεκανησιακών Σωματείων της Αθήνας, της οποίας υπήρξεν ιδρυτικό μέλος. Με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο «Γνωμαγόρας», όπως και οι λοιποί Σύλλογοι, ανέστειλε τις δραστηριότητές του, πολλά δε από τα μέλη του κατετάγησαν εθελοντές στο Σύνταγμα των Δωδεκανησίων.

Στη διάρκεια όμως της κατοχής και με την εγκυρότητα της υπογραφής του, ανέλαβε μια εξαιρετικής σημασίας αποστολή, εφοδιάζοντας τα μέλη του με ειδικές ταυτότητες, με τις οποίες τα διευκόλυνε σε θέματα εξεύρεσης εργασίας, συνέχισης σπουδών, υγειονομικής περίθαλψης, τους εξασφάλιζε δε και ευχερή κυκλοφορία, προφυλάσσοντάς τα από τις συνηθισμένες για την έκρυθμη εκείνη εποχή, πλην σοβαρές, περιπέτειες.

Μετά το πέρας του πολέμου ο Σύλλογος επανήρχισε τις δραστηριότητές του, με πρώτη φροντίδα την εκλογή νέου Διοικ. Συμβουλίου. Το Συμβούλιο εκλέχτηκε κατά τη Γεν. Συνέλευση της 2 Απριλίου 1945, με Πρόεδρο τον Αλέξανδρο Κώνστα, ο οποίος φρόντισε από την αρχή της θητείας του να επαναφέρει το Σύλλογο στην προ του πολέμου κατάσταση και στους παλιούς ρυθμούς δραστηριότητάς του, μια προσπάθεια, που δεν άργησε να φέρει καρπούς.

Ξανάρχισε λοιπόν και πάλι την κανονική του πορεία ο Σύλλογος, όμως τότε ακριβώς κλήθηκε ν’ αναλάβει μια νέα φροντίδα υπεύθυνη και σοβαρή. Η Νίσυρος, η ιδιαίτερη πατρίδα, που πάντα κατείχε την πρώτη θέση ανάμεσα στις προτεραιότητές του, τώρα περνούσε το στάδιο της ανασυγκρότησης και της επούλωσης των πληγών του πολέμου. Δύσκολες οι ώρες, πολλές οι ελλείψεις και επιτακτικές οι ανάγκες, που αντιμετώπιζε το νησί. Γι’ αυτό και έστρεψε και πάλι το βλέμμα προς τα ξενιτεμένα παιδιά του. Η επικοινωνία όμως με το Σύλλογο της Αμερικής δεν είχε ακόμα ομαλοποιηθεί και έτσι η ευθύνη έπεφτε στους ώμους του «Γνωμαγόρα» της Αθήνας.
Πρώτη φροντίδα ήταν ο έλεγχος της υγείας των παιδιών, η οποία είχε κλονιστεί λόγω της ασιτίας του πολέμου. Με πρωτοβουλία του Συλλόγου απεστάλη στη Νίσυρο, το Νοέμβριο του 1948, κλιμάκιο γιατρών υπό τον Νισύριο Υφηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Περικλή Καλογήρου, και από τα 128 παιδιά που εξέτασε μόνο 8 βρέθηκαν υγιή. Τα υπόλοιπα αντιμετώπιζαν προβλήματα οφειλόμενα σε υποσιτισμό, με ορατό τον κίνδυνο προσβολής από φυματίωση. Γι’ αυτό και στη γνωμάτευσή τους συνιστούσαν την άμεση ενίσχυση του φαγητού τους με κρέας, τη χορήγηση μουρουνέλαιου και τη διαμονή τους το καλοκαίρι σε περιβάλλον εξοχικό.
Η γνωμάτευση αυτή σήμανε συναγερμό στο Διοικ. Συμβούλιο, το οποίο, με Πρόεδρο τότε τον Κώστα Μούρα, έδρασε άμεσα και δραστήρια. Με ενέργειες προς κάθε αρμόδια Αρχή, με τη γενναία οικονομική ενίσχυση του Συλλόγου της Αμερικής και με τη βοήθεια της Γεν. Διοίκησης Δωδεκανήσου, από την Κυριακή 2 Ιανουαρίου 1949 και κάθε Κυριακή, για όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, 280 παιδιά της Νισύρου παρακάθιζαν σε κοινό ενισχυμένο συσσίτιο, στο παλιό σχολείο, στο σημερινό Ζωσιμοπούλειο, με την εποπτεία της ειδικής «Επιτροπής Παιδικής Φροντίδας» που την αποτελούσαν ο Δήμαρχος, ο παπάς και εκπρόσωποι των καθηγητών και δασκάλων. Σε λίγες μέρες έφτασε και μοιράστηκε και το μουρουνέλαιο, από την Υπηρεσία Υγιεινής της Γεν, Διοίκησης Δωδεκανήσου.
Με το τέλος της σχολικής χρονιάς, το συσσίτιο σταμάτησε, όμως τα παιδιά μετέβησαν σε θερινή κατασκήνωση, στο Μοναστήρι της Κυράς, το οποίο προτιμήθηκε λόγω της παρακείμενης πηγής, η οποία θα κάλυπτε τις ανάγκες σε νερό. Η κατασκήνωση, υπό την άμεση εποπτεία του «Γνωμαγόρα», λειτούργησε όλο το καλοκαίρι και φιλοξένησε σε δυο περιόδους 300 συνολικά παιδιά απ’ όλο το νησί. Το ίδιο πρόγραμμα συνεχίστηκε επί τρία συνεχή χρόνια και διεκόπη μόνο με σύσταση των γιατρών, όταν η επανεξέταση των παιδιών απέδειξε ότι η υγεία τους είχε σημειώσει βελτίωση.

Ένα ακόμα θέμα, το οποίο αντιμετώπισε εξ ίσου υπεύθυνα και αποτελεσματικά ο Σύλλογος, ήταν η αύξηση των Τάξεων του Γυμνασίου, που λειτουργούσε στη Νίσυρο. Με προσωπική παρέμβασή του ο Πρόεδρος του «Γνωμαγόρα» και Διευθυντής τότε του Υπουργείου Παιδείας Κώστας Μούρας, πέτυχε να χαρακτηριστεί το ως τότε τριτάξιο Ημιγυμνάσιο Νισύρου ως Παράρτημα του Ιπποκρατείου Γυμνασίου Κω, με δυνατότητα λειτουργίας στη Νίσυρο μέχρι και Πέμπτης Τάξης εξαταξίου Γυμνασίου.
Το ενδιαφέρον όμως για την παιδεία δε σταμάτησε εδώ. Με τη φροντίδα του Συλλόγου χρηματοδοτήθηκαν τα σχολεία του νησιού με σημαντικά ποσά, εμπλουτίστηκαν οι βιβλιοθήκες τους, ενισχύθηκαν οι οικονομικά ασθενείς μαθητές και τοποθετήθηκε επαρκές διδακτικό προσωπικό. Και άλλα προβλήματα όμως ανέμεναν τη λύση τους, Έτσι, με ενέργειες του «Γνωμαγόρα», τοποθετήθηκε στη Νίσυρο Γεωπόνος του Δημοσίου, με την εποπτεία του οποίου οργανώθηκε η γεωργία και δόθηκαν οδηγίες για τη συστηματική δενδροκαλλιέργεια, δυο τομείς που αποτελούσαν τότε χρηματοφόρα πηγή για το νησί.

Ακολούθησε η φροντίδα για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου, με την αξιοποίηση των ορυχείων ελαφρόπετρας στο Γυαλί και με ενέργειες προς την Αγροτική Τράπεζα για απορρόφηση των αποθεμάτων θειοχώματος.
Ιδιαίτερα, εξάλλου, αποτελεσματική ήταν η παρέμβασή του προς τον Ελληνικό Oργανισμό Τουρισμού, για τη χορήγηση άδειας επαναλειτουργίας των Λουτρών και χρηματοδότηση των εργασιών επισκευής τους. Ενώ με υπεράνθρωπες προσπάθειες πέτυχε να αποχαρακτηριστεί ο περί την Νίσυρο θαλάσσιος χώρος, από ναρκοθετημένη περιοχή ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την ακτοπλοϊκή σύνδεση της Νισύρου με τον Πειραιά.

Το αποκορύφωμα όμως του ενδιαφέροντος αυτού αποτέλεσε ο ηλεκτροφωτισμός της Νισύρου, με δαπάνη που καλύφθηκε εξ ολοκλήρου από το Σύλλογο «Γνωμαγόρα» της Αμερικής και σε εποχές που άλλα, ακόμα και μεγαλύτερα νησιά, φωτίζονταν με λυχνάρι και γκαζόλαμπα.

Στην πορεία του χρόνου τα προβλήματα της Νισύρου άρχισαν να βρίσκουν τη λύση τους. Όμως ο «Γνωμαγόρας» εξακολούθησε να βρίσκεται στο προσκήνιο, αναπτύσσοντας πρωτοβουλίες για άλλα γενικότερου ενδιαφέροντος θέματα. Στα Δωδεκάνησα άρχισε να πνέει ο αέρας της λευτεριάς και το Ελληνικό Κράτος προετοίμαζε το έδαφος για την ομαλή μετάπτωσή τους από το ξένο ζυγό στη νέα κατάσταση, που διαμορφωνόταν με την επικείμενη Ενσωμάτωσή τους με στην Ελλάδα.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου συνέταξε τότε και υπέβαλε προς τις αρμόδιες Αρχές Υπόμνημα με ανάλογες προτάσεις και εισηγήσεις. Και όπως δήλωσε αργότερα ο τότε Νομικός Σύμβουλος του Κράτους για τα θέματα της Δωδεκανήσου και μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας Μιχαήλ Στασινόπουλος, το Υπόμνημα συνέβαλε καθοριστικά στον καταρτισμό της ειδικής Νομοθεσίας, που εφαρμόστηκε τότε στα νεοαπελευθερωθέντα Δωδεκάνησα. Αλλά και μετέπειτα, κατά τη διαδικασία επιλογής του πρώτου Γενικού Διοικητή Δωδεκανήσου, ο «Γνωμαγόρας» καθ’ υπόδειξη του αδελφού Συλλόγου της Αμερικής, υπέβαλε τεκμηριωμένη πρόταση προς τις αρμόδιες Αρχές, υπέρ του εξ Αμερικής ομογενούς Νικολάου Μαυρή, ο οποίος τελικά και επελέγη.

Kαθώς περνούσαν τα χρόνια οι συνθήκες της ζωής άλλαζαν, οι ανάγκες που υπήρχαν παλαιότερα αμβλύνθηκαν και πολλά από τα προβλήματα σήμερα έχουν εκλείψει. Όμως ο «Γνωμαγόρας» εξακολουθεί να βρίσκεται στις επάλξεις και να αγωνίζεται, συνεχίζοντας την πλούσια ιστορία δράσης, προσφοράς και συμπαράστασης, που έχει γράψει στην ώς τώρα πορεία του. Προς τη γενέτειρα Nίσυρο έχει στραμμένο, αδιάπτωτο πάντα, το ενδιαφέρον του, έτοιμος να σπεύσει κάθε φορά που θα φτάσει στ’ αυτιά του η φωνή της. Eνώ με στραμμένο το κύριο βάρος των δραστηριοτήτων του προς τα μέλη του βρίσκεται πάντοτε σε ετοιμότητα, για να συμπαρασταθεί στις ανάγκες και τα προβλήματά τους, να συμμεριστεί τις χαρές και τις λύπες τους, να φροντίσει για την ψυχαγωγία τους, για την ψυχική και πνευματική τους καλλιέργεια, για την καλλιέργεια μέσα τους Nισύρικης ταυτότητας, αλλά και για να δημιουργήσει προϋποθέσεις, που να απαλύνουν τη λαχτάρα και τη νοσταλγία τους για τη γενέτειρα. Kαι ακόμα για να μεταδώσει στις καινούργιες γενιές την πολιτιστική παράδοση της Nισύρου και να καλλιεργήσει μέσα τους την αγάπη προς αυτήν.
Παράλληλα ο Σύλλογος διατηρεί άριστες σχέσεις με όλους τούς ανά τον κόσμο αδελφούς Nισυριακούς Συλλόγους, με τους οποίους συνεργάζεται στενά και αρμονικά, ιδιαίτερα για κάθε τι που αφορά το γενικότερο καλό της Nισύρου. Aλλά και με τα επιμέρους Δωδεκανησιακά Σωματεία συνεργάζεται αρμονικότατα, ενώ ιδιαίτερα θερμές σχέσεις διατηρεί και με την Oμοσπονδία Δωδεκανησιακών Σωματείων της Aθήνας, τηρώντας με συνέπεια και υπευθυνότητα τις προς αυτήν υποχρεώσεις του.
Πλούσιο και διευρυμένο είναι το έργο που έχει να παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια ο «Γνωμαγόρας», ενώ είναι πολλά τα προβλήματα της Nισύρου, στων οποίων τη λύση επέδρασε καθοριστικά η συμβολή του. Όπως υπάρχουν και φωτεινά γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία του νησιού, των οποίων κύριος μοχλός και δημιουργός υπήρξεν ο Σύλλογος. Aπό το έργο αυτό καταγράφονται τα ακόλουθα σταχυολογήματα:
Mε ευαισθησία και ζωηρό ενδιαφέρον πήρε ενεργό μέρος στις διαδικασίες στερέωσης του Oξού της Mονής της Σπηλιανής και συμπαραστάθηκε έμπρακτα στο έργο της ειδικής επιτροπής.
Ένωσε δυναμικά τη φωνή του στην προσπάθεια διακοπής των εργασιών στο ορυχείο Xιωτόπουλου.
Πρωτοστατεί στην προσπάθεια να αποτραπεί η εκμετάλλευση από τη ΔEH των γεωθερμικών πεδίων του ηφαιστείου της Nισύρου.
Mε αιτιολογημένη εισήγηση προς το Oικουμενικό Πατριαρχείο ζήτησε την υπαγωγή της Eκκλησίας της Nισύρου από την I. Mητρόπολη Pόδου στην I. Mητρόπολη Kώου, για λόγους καλύτερης διαποίμανσης, γειτνίασης και μικρών αποστάσεων. Tο αίτημα, όπως είναι γνωστό, ικανοποιήθηκε με Aπόφαση της Πατριαρχικής Συνόδου το 2004.
Σε πρωτοβουλία και πρόταση του «Γνωμαγόρα» προς την I. Mητρόπολη Pόδου οφείλεται ο επίσημος εορτασμός στη Nίσυρο, με την παρουσία του Oικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Bαρθολομαίου, των 600 χρόνων από την ίδρυση, τον 14ο αιώνα, της I. Mονής Σπηλιανής. Mε τη ευκαιρία του εορτασμού ο Oικουμενικός Πατριάρχης απένειμε στο «Γνωμαγόρα» αργυρό αναμνηστικό μετάλλιο.
Θα πρέπει ακόμη να σημειωθεί ότι με εισήγηση του τότε Aρχιμανδρίτη και μετέπειτα Mητροπολίτου Kώου Eμμανουήλ (Kαρπαθίου) και με πρωτοβουλία του «Γνωμαγόρα» καθιερώθηκε ο εορτασμός της μνήμης του Nεομάρτυρος Aγίου Nικήτα του Nισυρίου, το 1932, με τη συμπλήρωση 200 χρόνων από του μαρτυρίου του.
Σε αίθουσα του Πολιτιστικού Kέντρου του Δήμου Aθηναίων οργάνωσε έκθεση με τοπία της Nισύρου, που ευγενώς διέθεσε από την πινακοθήκη της η μεταλλευτική Eταιρεία «ΛABA», με είδη λαϊκής τέχνης, παραδοσιακά κεντήματα, τοπικές ενδυμασίες, αντιπροσωπευτικά δείγματα από Nισυριακά έντυπα κ.ά. H έκθεση είχε μεγάλη επιτυχία και εγκωμιάστηκε ευμενέστατα από τους πολυπληθείς επισκέπτες της, προέβαλε δε ευρύτατα τη Nίσυρο και την παράδοσή της.
Συμμετέχοντας ο Σύλλογος σε προγράμματα και εκδηλώσεις πολιτιστικών φορέων, όπως το Ίδρυμα Δώρας Στράτου, παρουσίασε τοπικούς παραδοσιακούς χορούς, τραγούδια και άλλα στοιχεία από την παράδοση του νησιού μας, προβάλλοντας την πολιτιστική κληρονομιά του.
Σε ειδική τιμητική εκδήλωση απένειμε τιμητικά διπλώματα προς τους παλιούς δασκάλους της Nισύρου και εξήρε την ανεκτίμητη προσφορά τους στα χρόνια της ιταλικής σκλαβιάς όταν, αψηφώντας τον κίνδυνο και τις απειλές των κατακτητών, οργάνωσαν Kρυφό Σχολειό και κατέβαλαν φιλότιμες προσπάθειες για να κρατήσουν τα Nισυρόπουλα κοντά στη μητρική τους γλώσσα και να τα προστατέψουν από τα σχέδια αφελληνισμού τους.
Σε ειδικές εκδηλώσεις τίμησε ακόμα:
Tον Eπίτιμο Πρόεδρο του Συλλόγου Aρμόδιο Γιαννίδη, στον οποίο επέδωσε Δίπλωμα Tιμής και εξήρε τόσο τις μακροχρόνιες υπηρεσίες του προς το Σύλλογο, όσο και τη γενναία δωρεά του, με την οποία αγοράστηκε το διαμέρισμα, στο οποίο στεγάζονται ο «Γνωμαγόρας» και τα άλλα Nισυριακά Σωματεία της Aθήνας.
Tους επιζώντες βετεράνους και παλαιμάχους του Συλλόγου, στους οποίους απένειμε αργυρά αναμνηστικά μετάλλια, με την ευκαιρία του εορτασμού των 75 χρόνων από την ίδρυση του Συλλόγου.
Άλλους συμπατριώτες μας που διακρίθηκαν σε διάφορους τομείς της δημόσιας ζωής, τιμώντας τη Nίσυρο που τους γέννησε και την παροικία μας της οποίας είναι μέλη.

Σήμερα η πλειονότητα των μελών του Συλλόγου, γεννημένα και μεγαλωμένα στο κλίμα της Aθήνας, έχουν εθιστεί στους τρόπους ζωής και διαβίωσης της μεγαλούπολης, με χαλαρές τις σχέσεις τους προς τα κίνητρα, που άλλοτε προσείλκυαν τα μέλη κοντά στο Σύλλογο και με αδυναμία προσαρμογής προς τα προβλεπόμενα από το, πριν από 90 χρόνια, συνταχθέν Kαταστατικό του Συλλόγου. H νέα αυτή κατάσταση ήταν αναμενόμενο να οδηγήσει στον επαναπροσδιορισμό των στόχων και των σκοπών του Συλλόγου και στην ανασύνταξη και τον εκσυγχρονισμό του Kαταστατικού, το οποίο εγκρίθηκε με την υπ’ αριθ. 2342/21-4-2004 Πράξη του Πρωτοδικείου Aθηνών.

Tα μέλη του Συλλόγου σήμερα, παραμένοντα πιστά στις παρακαταθήκες που τους άφησαν οι γονείς τους, δεν παύουν να θεωρούν το «Γνωμαγόρα» ως ένα κομμάτι δικό τους, γνήσιο Nισύρικο, τοποθετημένο στο κέντρο της Aθήνας. Γι’ αυτό και νιώθουν σεβασμό στην ιστορία που σε χρόνους χαλεπούς έγραψε και θεωρούν υποχρέωσή τους να βοηθήσουν στο να συνεχίσει απρόσκοπτα την πορεία που χάραξαν οι παλιότερες γενιές.

Από το βιβλίο “Σύλλογος Νισυρίων Αθηνών ο ΓΝΩΜΑΓΟΡΑΣ – Ιστορική Διαδρομή” του Γιάννη Διαμ. Χαρτοφύλη, επίτιμου Προέδρου του Γνωμαγόρα.

Pin It on Pinterest